De Bibliobus . . . bracht boeken dichtbij
Een mobiele bibliotheek die door verschillende regio’s reed! De bussen speelden een belangrijke rol in de toegang tot boeken en informatie tijdens de vorige eeuw.
De bibliobusdiensten werden geïntroduceerd om tegemoet te komen aan de behoeften van mensen die moeilijk toegang hadden tot vaste bibliotheekvestigingen, vooral in de landelijke en meer afgelegen gebieden maar ook in stadswijken zonder vaste vestiging. De eerste Bibliobussen verschenen in Nederland al in de jaren dertig, maar het concept werd pas echt populair na de Tweede Wereldoorlog. In die jaren werd het uitgebreid als onderdeel van bredere inspanningen om het onderwijs en de culturele ontwikkeling te bevorderen.
Een symbool van educatieve vooruitgang
Oud-collega Edda Rekers-Hazelhoff was van 1984 tot 2012 bij Probiblio werkzaam. Ze werkte als jeugdbibliothecaris en was verantwoordelijk voor onder andere de collectievorming op de 9 (!) Bibliobussen die toentertijd rondreden: “De Bibliobussen waren voor de inwoners van de gebieden waar we kwamen, en zeker voor de minder mobiele ouderen, ook een wekelijks sociaal ontmoetingsmoment. Een kleine attentie voor het personeel was geen uitzondering: een appel, snoepjes, paaseitjes,” vertelt Edda, “Voor veel kinderen was de Bibliobus vaak de enige mogelijkheid om aan boeken te komen. De bus stond op verschillende plekken bij een school waar dan ook per groep boeken konden worden geleend.”
De Bibliobus was een symbool van culturele verspreiding en educatieve vooruitgang. Het bood niet alleen boeken, maar ook tijdschriften, kranten en andere educatieve materialen aan mensen die anders hier geen toegang toe hadden gehad. Dit initiatief hielp bij het bevorderen van geletterdheid en intellectuele ontwikkeling in de regio’s waar de bus actief was. Het personeel van de Bibliobussen leerde de vaste leners ook goed kennen en bouwden een band op.
De Bibliobus was het hoogtepunt van de dag
Voor veel mensen was het voorrijden van de Bibliobus het hoogtepunt van de dag. In het bijzonder herinnert Edda zich een uniek verzoek van een school uit Aerdenhout: “Eén van de leukste momenten die ik mij herinner was een verzoek van een school in Aerdenhout om op 5 december met Sinterklaas en zijn Pieten bij de school te komen voorrijden met de bus. De kinderen van stonden ons op te wachten en waren vol verbazing toen ze Sint en Piet uit de Bibliobus zagen stappen. We hadden veel bekijks, ook van de mensen uit de buurt. Heel erg leuk!”
De Bibliobusdiensten veranderden met de tijd van eenvoudige mobiele bibliotheken tot goed uitgeruste voertuigen met moderne faciliteiten, waaronder computers en internettoegang. Deze ontwikkelingen stelden de Bibliobussen in staat om relevant te blijven in een wereld die steeds digitaler werd. Edda: “Tijdens de Kinderboekenweek, Nederland Leest en de Nationale Voorleesdagen werd de tiende Bibliobus omgetoverd naar het thema van dat jaar.
Zo hebben we bijvoorbeeld met een Brandweerkapsterbus, een Onderwaterbus en een Romeinenbus gereden. Deze bus was door scholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen via de lokale bibliotheek te huren. In de bus organiseerden weper groep een programma waarin de kinderen werden voorgelezen, iets over het onderwerp werd verteld en ze zelf konden rondkijken en spelen.”
Ruim 30 jaar onderweg
Probiblio heeft samen met haar voorgangers ruim 30 jaar een mobiele bibliotheekvoorziening in Noord- en Zuid-Holland verzorgd. De Bibliobussen vormden een essentieel onderdeel van de culturele ontwikkeling van de regio’s waar ze actief waren en maakten kennis en cultuur voor iedereen beter bereikbaar. Inmiddels is Edda met pensioen, maar merkt ze nog steeds wat voor invloed de Bibliobussen toentertijd hebben gehad. “Nu nog steeds kom ik in mijn woonplaats mensen tegen die als kind in de Bibliobus kwamen en mij vertellen wat dat voor hen heeft betekend. De Bibliobussen hebben zeker een heel belangrijke rol gespeeld in de kennismaking met boeken en daarmee in de leesontwikkeling en het leesplezier,” sluit Edda af.
